Υπερπρολακτιναιμία και γονιμότητα

Η γυναικεία υπογονιμότητα είναι ένα ζήτημα που απασχολεί πολλές γυναίκες παγκοσμίως. Δυστυχώς είναι μια κατάσταση που οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, ανατομικούς, ορμονικούς, ακόμη και στον τρόπο ζωής των γυναικών. Η υπερπρολακτιναιμία φαίνεται πως έχει μεγάλη επίπτωση στη γονιμότητα των γυναικών και είναι μια από τις κύριες αιτίες υπογονιμότητας.

Τι ορίζεται ως υπερπρολακτιναιμία;

Ως υπερπροκαλκτιναιμία ορίζεται η κατάσταση όπου παράγεται σε μεγάλες ποσότητες η ορμόνη προλακτίνη (PRL η οποία εκκρίνεται από την υπόφυση του εγκεφάλου. Η προλακτίνη είναι η κύρια ορμόνη η οποία εκκρίνεται φυσιολογικά σε υψηλά επίπεδα κατά τη διάρκεια του θηλασμού στις γυναίκες.

Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν την υπερπρολακτιναιμία;

Τα επίπεδα της προλακτίνης σε μη έγκυες ή μη θηλάζουσες θα πρέπει να είναι χαμηλά. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν μπορεί να εντοπιστεί  με ακρίβεια το αίτιο που οφείλεται για την υπερπαραγωγή της προλακτίνης(ιδιοπαθής). Εντούτοις, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί ότι επηρεάζουν την παραγωγή της . Έτσι, η υπερπρολακτιναιμία μπορεί να οφείλεται  σε παράγοντες όπως:

• Προλακτινώματα: τα προλακτινώματα είναι καλοήθεις όγκοι της υπόφυσης που παράγουν υψηλά επίπεδα προλακτίνης. Εμφανίζονται συχνότερα σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και είναι ο συχνότερη αιτία υπερπρολακτιναιμίας. Η διάγνωση τους γίνεται με MRI της υπόφυσης.
• Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
• Υποθυρεοειδισμός
• Φαρμακευτική αγωγή: η χορήγηση συγκεκριμένων φαρμάκων μπορεί να προκαλέσει υπερπρολακτιναιμία. Τα φάρμακα που ευθύνονται για την αυξημένη παραγωγή προλακτίνης είναι τα αντικαταθλιπτικά, τα αντιψυχωσικά και τα φάρμακα που ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση.
• Χρόνιες στρεσογόνες καταστάσεις : το άγχος έχει ενοχοποιηθεί για την προσωρινή αύξηση προλακτίνης.

Με ποιον τρόπο η υπερπρολακτιναιμία επηρεάζει τη γονιμότητα;

Λαμβάνοντας υπόψιν τον ρόλο της προλακτίνης είναι φανερό πως οποιαδήποτε πρόβλημα με την παραγωγή της επηρεάζει τη γονιμότητα. Η υπερπρολακτιναιμία ελέγχει σε μεγάλο βαθμό τον εμμηνορροϊκό κύκλο, αφού τα υψηλά επίπεδα προλακτίνης μειώνουν τα οιστρογόνα. Η μείωση των οιστρογόνων προκαλεί προβλήματα ωορρηξίας, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα διαταραχές στον κύκλο μέχρι και πλήρη απουσία περιόδου.

Επιπροσθέτως, η υπερπρολακτιναιμία επηρεάζει και άλλες ορμόνες που είναι σημαντικές για την επίτευξη εγκυμοσύνης. Πιο συγκεκριμένα, οι αυξημένες ποσότητες προλακτίνης αναστέλλουν την παραγωγή γοναδοτροπινών (GnRH). Η μειωμένη παραγωγή γοναδοτροπινών αναστέλλει την παραγωγή της θυλακιοτρόπου ορμόνης(FSH), κάτι που επηρεάζει την ποιότητα και των αριθμό ωαρίων που παράγονται.

Τέλος, η υπερπολακτιναιμία μπορεί να επηρεάσει και τη λειτουργία του ωχρού σωματίου. Το ωχρό σωμάτιο είναι ένα προσωρινό όργανο που σχηματίζεται στα μέσα του κύκλου και παράγει συγκεκριμένες ορμόνες. Η κυριότερη ορμόνη που παράγει είναι η προγεστερόνη και η υπερπρολακτιναιμία συμβάλλει στη μειωμένη παραγωγή της, γεγονός που έχει αντίκτυπο στη γονιμότητα.

Ποια είναι η συμπτωματολογία της υπερπρολακτιναιμίας;

Η υπερπρολακτιναιμία εμφανίζεται κυρίως με τα παρακάτω συμπτώματα:

• Γαλακτόρροια (έκκριση γάλακτος από τον μαστό)
• Κολπική ξηρότητα
• Ολιγομηνόρροια, αμηνόρροια, ανωορρηξία
• Μειωμένη σεξουαλική διάθεση
• Ακμή
• Τριχόπτωση/τριχοφυΐα
• Διαταραχές εμμήνου ρύσεως
• Μείωση οστικής πυκνότητας

Υπερπρολακτιναιμία & Διάγνωση

Ο εντοπισμός υψηλών επιπέδων προλακτίνης μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με αιματολογικές εξετάσεις. Η εξέταση είναι καλό να πραγματοποιείται λίγες ώρες μετά το πρωινό ξύπνημα. Επίσης, καλό θα ήταν να πραγματοποιείται στην αρχή του κύκλου, δηλαδή πριν την ωορρηξία, για την αποφυγή τυχόν εργαστηριακών λαθών.

Πώς αντιμετωπίζεται;

Η αντιμετώπιση της υπερπρολακτιναιμίας εξαρτάται κυρίως από το αίτιο που την έχει προκαλέσει. Πιο συγκεκριμένα, εάν η υπερπρολακτιναιμία έχει προκληθεί από την ύπαρξη προλακτινώματος, τότε είναι απαραίτητη η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής που μειώνει την παραγωγή προλακτίνης. Σε κάποιες περιπτώσεις το προλακτίνωμα μπορεί να χρήζει χειρουργικής αφαίρεσης.

Εάν η αυξημένη παραγωγή προλακτίνης οφείλεται σε άλλες υποκείμενες παθήσεις(π.χ. υποθυρεοειδισμός), τότε θα πρέπει να γίνει αναπροσαρμογή της φαρμακευτικής αγωγής.

Όλο και περισσότερες γυναίκες «μάχονται» ενάντια της υπογονιμότητας και σημαντικό ρόλο παίζει ο «σύμμαχος» που επιλέγουν να έχουν δίπλα τους. Η Μαιευτήρας- Γυναικολόγος Μελίνα Στασινού διαθέτει μεγάλη εμπειρία στις μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Στόχος της είναι να βοηθήσει τις γυναίκες να βιώσουν τη μητρότητα, εφαρμόζοντας τις πιο σύγχρονες μεθόδους. Επικοινωνήστε με την ιατρό για οποιαδήποτε απορία σχετικά με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.