Οι διαταραχές της εμμήνου ρύσεως αφορούν αλλαγές στη συχνότητα εμφάνισης της περιόδου (διάρκεια του κύκλου), στην ποσότητα της αιμορραγίας και την εμφάνιση άλγους και συναισθηματικών διαταραχών πριν και κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως.
Η έμμηνος ρύση αποτελεί μία σύνθετη ορμονική διαδικασία η οποία ρυθμίζεται από τον αναπαραγωγικό άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-γονάδων (ωοθήκες). Η βασική εντολή ξεκινάει από τον υποθάλαμο του εγκεφάλου ο οποίος εκκρίνει σε κύματα GnRH. Σε απάντηση η υπόφυση εκκρίνει από τον πρόσθιο λοβό γοναδοτροπίνες (FSH και LH) στην κυκλοφορία του αίματος. Οι ορμόνες αυτές στη συνέχεια διεγείρουν την παραγωγή από τις ωοθήκες μιας ποικιλίας στεροειδών ορμονών (οιστραδιόλη, προγεστερόνη, ανδροστενδιόνη, τεστοστερόνη αλλά inhibin, activin and insulin-like growth factor-I).
Στην αρχή του κύκλου, παράγεται η ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη (FSH), η οποία διεγείρει τις ωοθήκες για την ανάπτυξη ωοθυλακίων. Τα ωοθυλάκια είναι οι γεμάτες από υγρό κοιλότητες στις ωοθήκες. Κάθε ωοθυλάκιο περιέχει ένα μη ανεπτυγμένο ωάριο. Σε κάθε κύκλο ένα μόνο ωοθυλάκιο θα αναπτυχθεί (κυρίαρχο ωοθυλάκιο) εμπεριέχοντας ένα ώριμο ωάριο.
Η FSH διεγείρει έναν αριθμό από ωοθυλάκια, ώστε να αναπτυχθούν και να ξεκινήσουν την παραγωγή οιστρογόνων. Το επίπεδο των οιστρογόνων είναι χαμηλότερο την πρώτη ημέρα της περιόδου και αυξάνεται καθώς αναπτύσσονται τα ωοθυλάκια και με την επιλογή του κυρίαρχου ωοθυλακίου, επιφέροντας τις αντίστοιχες αλλαγές στην εσωτερική κοιλότητα της μήτρας, το ενδομήτριο (πάχυνση), προετοιμάζοντας τη μήτρα για πιθανή εγκυμοσύνη. Το κυρίαρχο ωοθυλάκιο με την επίδραση της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH) απελευθερώνει το ώριμο ωάριο ( ωορρηξία) και στη θέση του παραμένει το ωχρό σωμάτιο το οποίο παράγει προγεστερόνη. Η απότομη πτώση της προγεστερόνης από την μη επίτευξη κύησης επιφέρει την ορμονική ανισορροπία στο εσωτερικό της μήτρας και την εμφάνιση της περιόδου από την απόπτωση του ενδομητρίου.
Ένας φυσιολογικός εμμηνορρυσιακός κύκλος διαρκεί 28 ημέρες κατά μέσο όρο αλλά μπορεί να κυμαίνεται από 23-35 ημέρες. Μετρώντας από την πρώτη μέρα της περιόδου ολοκληρώνεται με την έναρξη της επόμενης εμμήνου ρύσης.
Η ωορρηξία εμφανίζεται τη 14η ημέρα για κύκλο 28 ημερών ή 14 ημέρες πριν την έναρξη της επόμενης περιόδου ανάλογα με τη διάρκεια ( για παράδειγμα σε κύκλο 35 ημερών η ωορρηξία μπορεί να γίνει 21η ημέρα).Ωστόσο, είναι πολύ μικρό το ποσοστό των γυναικών που παρουσιάζουν τόση ακρίβεια στον κύκλο τους. Η φυσιολογική διάρκεια της περιόδου είναι 3-7 ημέρες.
Η πρώτη φάση του κύκλου ( 1η ημέρα περιόδου έως την ωορρηξία) αποτελεί την ωοθυλακική φάση ενώ η δεύτερη φάση του κύκλου ( μετά την ωορρηξία και μέχρι την εμφάνιση της επόμενης περιόδου) αποτελεί την παραγωγική φάση. Οι περισσότερες διαταραχές της περιόδου συμβαίνουν στην ωοθυλακική φάση.
Οποιαδήποτε διαταραχή παρατηρηθεί στον εμμηνορρυσιακό κύκλο, πρέπει να διερευνηθεί από εξειδικευμένο γυναικολόγο. Η λήψη λεπτομερούς γυναικολογικού, ιατρικού ιστορικού καθώς και καθημερινές συνήθειες άσκησης, έκθεσης σε παρατεταμένο άγχος και διατροφής αποτελεί το πρώτο βήμα καθορισμού των περαιτέρω εξετάσεων διερεύνησης.
Η αρχική εκτίμηση περιλαμβάνει τεστ Παπανικολάου, ορμονολογικές εξετάσεις αίματος, υπερηχογραφικό έλεγχο ή ακόμη και βιοψία ενδομητρίου.
Στη συνέχεια ανάλογα με τα αποτελέσματα μπορεί να χρειαστεί ορμονική ενίσχυση, διακοπή φαρμάκων που επηρεάζουν την έμμηνο ρύση ή ακόμη χειρουργική επέμβαση όπως αφαίρεση πολύποδα, υστεροσκόπηση, λαπαροσκόπηση ή ακόμη και υστερεκτομή ( σε ελάχιστες περιπτώσεις μετεμμηνοπαυσιακής αιμορραγίας).
Η θεραπεία που επιλέγεται για τις διαταραχές περιόδου εξαρτάται πάντα από το αίτιο που τις προκαλεί. Για το λόγο αυτό, πρέπει πάντα να γίνεται εκτίμηση από ιατρό γυναικολόγο για έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση.
Δωρεά ωαρίων
